Op dinsdag 28 januari vindt bij de rechtbank Utrecht de mondelinge behandeling plaats in de rechtszaak van Vertrouwen in de GGZ tegen de Nederlandse Zorgautoriteit. De actiegroep wil dat de rechter de NZa verbiedt vragenlijsten over de problematiek van GGZ-cliënten op te eisen van hun behandelaar. Dit is in strijd met de privacy van cliënten en het medisch beroepsgeheim.
Regelgeving die de NZa in 2023 invoerde, verplicht psychiaters en psychologen om privacygevoelige vragenlijsten over hun cliënten aan de NZa te leveren. De lijsten beslaan een brede verzameling sociale en mentale problemen, die de behandelaar een score moet geven. Behandelaren die de vragenlijsten niet aanleveren, riskeren een dwangsom van de NZa.
Onacceptabele inbreuk op vertrouwen in de spreekkamer
Volgens Vertrouwen in de GGZ is dit een onacceptabele inbreuk op de vertrouwelijkheid en kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg. De vragenlijsten geven een diep indringend beeld van de problemen van GGZ-cliënten. Zij kunnen niet langer vrijuit spreken met hun therapeut als deze informatie niet binnen de muren van de spreekkamer blijft. Het vertrouwen tussen cliënt en behandelaar als basis voor een goede behandelrelatie wordt hiermee ondermijnd.
De kosten voorspellen van een GGZ-cliënt
Met de scorelijsten bouwt de NZa aan een algoritme dat per cliënt moet voorspellen hoeveel zorg deze nodig heeft. De NZa stelt dat dit algoritme noodzakelijk is om de wachtlijsten in de GGZ korter te maken. De actiegroep wijst erop dat een wetenschappelijke onderbouwing voor een dergelijk gebruik van deze vragenlijsten ontbreekt. Academici wijzen er al geruime tijd op dat het in de GGZ niet mogelijk is om per cliënt te voorspellen hoeveel zorg deze zal gebruiken. Het gebruik van deze methode werd om die reden eerder in het Verenigd Koninkrijk en Australië gestaakt.
Beroepsgeheim ondergeschikt aan data-experiment
Door de vertrouwelijkheid van de behandelrelatie ondergeschikt te maken aan een data-experiment, schendt de NZa de wetgeving over het medisch beroepsgeheim, de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, aldus Vertrouwen in de GGZ.
De actiegroep haalt wetenschappers aan die stellen dat er voor het oplossen van de wachtlijsten in de GGZ verschillende maatregelen zijn die beter werken en géén gebruik maken van behandelgegevens uit de spreekkamer. De NZa heeft in haar plannen ten onrechte niet naar deze oplossingen gekeken.
Brede maatschappelijke steun
Vertrouwen in de GGZ, bestaand uit cliënten en behandelaren in de GGZ en organisaties Platform Burgerrechten, Stichting KDVP en LOC Waardevolle Zorg, spande de zaak in 2023 aan met behulp van crowdfunding. De actiegroep wordt gesteund door een groot aantal maatschappelijke organisaties en zorgaanbieders, evenals twintig hoogleraren op het gebied van geestelijke gezondheidszorg.
Praktische informatie
Op 28 januari zal de Rechtbank Utrecht de vorderingen behandelen van de drie maatschappelijke organisaties van de actiegroep. De vorderingen van de behandelaren en de cliënten zullen later nog worden behandeld. De zitting van 28 januari is openbaar toegankelijk.
Aanvang: 9.30u (de zitting kan tot 15.00u duren)
Adres: Rechtbank Midden-Nederland, Vrouwe Justitiaplein 1, 3511 EX Utrecht